Feest

In de zaal staan zo'n 500 witte stoelen opgesteld aan lange witte tafels. De obers zetten alvast overal flessen water neer, want dat is wat er gedronken gaat worden. Moeder en broer van de bruidegom en vader en moeder van de bruid staan bij de ingang van de zaal om de gasten te begroeten. Daar staan ook twee nichtjes klaar met eau de cologne om de handen van de gasten te verfrissen en een grote schaal met chocolaatjes. Rond 7 uur druppelen de eerste gasten binnen. Het bruidspaar is er dan ook al maar zit nog in een soort time-out kamer en laat zich voorlopig nog niet aan de gasten zien.

Rond half 9 zijn de meeste gasten gearriveerd en komt het bruidspaar binnen, achter een rij fakkeldragers. Ze worden met veel applaus ontvangen. De dans wordt door hen geopend op westerse muziek, 'slijpend', wat met een klassieke bruidsjurk best ingewikkeld is. Daarna gaat de band los met Turkse muziek.

Het verloop van de avond is er een van lokale codes. De muziek is Turks, en de dans ook. Soms danst iedereen met elkaar, schijnbaar, dan weer alleen de nabije familie van de bruidegom, dan alleen dames, of alleen heren, of een bepaalde groep familie/collega's/verwanten. Als de Nederlandse gasten mee mogen dansen, of moeten dansen, komt de moeder van de bruidegom ons heel charmant halen en knikt ons bemoedigend toe. Of tantes knikken dat we de vloer op kunnen. Tenminste ik denk dat ze dat bedoelen. En ook hier is het weer zo dat ons onbeholpen gedrag, zowel wat betreft het totaal onwetend zijn van de gebruiken, als onze Turkse danskunsten, geen issue is.

Dan is het tijd om de cadeaus te geven. De nabije familie geeft het bruidspaar goud en doet de sieraden bij ze om. De andere gasten gaan vervolgens in een rij staan en geven hun cadeau, geld, aan 'de omroeper'. Deze neemt het in ontvangst en roept om wie wat geeft en hoeveel. Daarna wordt er weer meer en veel gedanst.

Tegen middernacht loopt het feest op zijn einde en neemt het bruidspaar afscheid. De overgebleven gasten willen nog met ze op de foto. En hoewel de meeste gasten al weg zijn, duurt deze fotosessie best nog wel lang. Want iedereen wil met het paar op de foto en iedereen wil ook met iedereen met het paar op de foto, in steeds wisselende samenstellingen.

Uiteindelijk vertrekt het paar. De gasten die over auto's beschikken begeleiden ze, luid toeterend en met de alarmlichten aan, door nachtelijk Antalya naar het hotel. In het begin kunnen we de stoet nog enigszins bijhouden. Maar omdat de snelheid waarmee de stoet zich verplaatst, grenst aan die van een straatrace en we twee stoplichten tegen hebben, verdwijnen de knipperlichten van onze voorgangers in de donkerte en zijn we ze kwijt.

Het hele dorp komt eten

Achter het huis zijn de vrouwen druk in de weer met grote potten en pannen. En er staat een enorme pan rijst op een houtvuurtje te pruttelen. Verderop staan twee grote pannen met stoofvlees van het gisteren geslachte lam, in een rode saus. Drie vrouwen zitten rond een grote emmer kilo's uien te snipperen. Drie anderen zitten rond een grote schaal en halen kippenvlees los van de botjes. Er wordt in alle rust gekookt voor het hele dorp, een kleine honderd mannen, vrouwen en kinderen. Ik wordt al nerveus als ik voor vier personen moet koken.

Ik schuif aan naast een rijtje vrouwen die op een boomstam zitten. Er wordt gelijk plaats voor me gemaakt en iedereen knikt me vriendelijk toe. Iedereen wil ook weer graag met elkaar op de foto. Ik maak duidelijk dat ik graag wil helpen met koken, of met het schoonmaken van het kookgerei, maar nee hoor, dat gaat echt niet gebeuren. Gasten komen om te eten, niet om te werken. Dan kan ik niets anders doen dan gewoon toekijken en heerlijk, midden in het hele gebeuren zitten. 

Even later wenkt een van de tantes me. Ik maak eruit op dat het ontbijt klaar staat. Voor de Nederlandse gasten en het bruidspaar wordt ontbijt geserveerd, de rest van het dorp eet later met elkaar de bruidsmaaltijd. Overal in het dorp staan tafeltjes, gedekt met krantenpapier, en overal staan groepjes stoelen. De vrouwen hebben gekookt, de mannen serveren. En de sfeer is weer opperbest. 

Na het ontbijt vertrekken bruid, bruidegom, broer van bruidegom en dochter van “big uncle” naar het graf van vader. Er gaat gebeden worden. H. gaat ondertussen naar de dorps-kuaför voor een strakke baard. Voor het precisiewerk heeft de kuaför twee handen nodig om niet uit te schieten met het scherpe mes. 

Henna Ceremonie

"Is het goed als ik wat foto's maak, of wordt dat niet op prijs gesteld?" vraag ik de bruid voorzichtig. "O, dat is wel goed hoor." zegt ze. Ik trek mijn schoenen uit en ga het huis in. Ik kijk in de keuken waar de maaltijd wordt bereid en waar de henna wordt klaargemaakt. Zodra mijn camera wordt ontdekt, wordt er druk met gebarentaal gecommuniceerd. Ik maak er uit op dat foto's geen bezwaar zijn. De moeder van de bruidegom poseert, met een nicht, met een tante, met nog een tante, met een zus, met oma. Iedereen schuift aan, iedereen wil op de foto. Er komen ook steeds meer gasten. Tantes, nichten, neven, ooms, iedereen is familie. En iedereen wil met elkaar op de foto.
De Hollandse gasten worden bijzonder gastvrij ontvangen. Dat wij er anders uitzien en de lokale gebruiken niet kennen, werpt geen enkele drempel op.

Ondertussen wordt de maaltijd voor de gasten bereid en binnen aan een grote tafel opgediend. De houtkachel wordt flink opgestookt en op de achtergrond staat de breedbeeld tv de hele avond keihard aan. Een gedeelte van het lam dat vanmiddag is geslacht wordt opgediend, samen met rijst, salade, brood en soep.

Na het eten wordt de bruid naar een andere kamer geleid en voorbereid op de henna ceremonie. Ze wordt door een van de nichtjes mooi opgemaakt, krijgt een prachtig traditioneel gewaad aan en een sluier over haar hoofd. De hennaparty is een feest waarbij de bruid afscheid neemt van haar oude leven en van haar ouders, de emoties die hiermee eventueel gepaard gaan worden door de sluier aan het zicht onttrokken.
Het paar wordt naar buiten geleid en naast elkaar op een stoel gezet. Alle gasten dansen op traditionele muziek om het paar heen en draaien de schaal met henna boven hun hoofden rond. Daarna worden handen en voeten van de bruid ingesmeerd met henna, voor veel voorspoed en geluk. De henna die over is wordt verdeeld over de handen van de tantes en nichtjes, en in dit geval ook over de handen van de vader van de bruid. Iedereen lacht, danst, is vrolijk en heeft plezier met elkaar.

De moeder van de bruidegom zegt iets in het Turks tegen me. Ik breng mijn handen naar mijn oren en schud nee, waarmee ik duidelijk probeer te maken dat ik het niet begrijp. Zij maakt er echter uit op dat ik doof ben en herhaalt wat ze zegt nog een keer of drie, telkens harder. De laatste keer schreeuwt ze het in mijn rechteroor. De bruid brengt uitkomst en vertaalt dat we morgen voor het ontbijt zijn uitgenodigd.

Als we uren later het dorp verlaten en voorzichtig slalommend tussen de gaten in het wegdek onze weg in het donker proberen te vinden, zijn we er stil van. Van de gastvrijheid waarmee we zijn ontvangen en waarmee we zijn opgenomen, van het hebben van geen vooroordelen, en van het openstaan voor een andere cultuur.

Bruiloft aan Zee

Half vijf. De wekker gaat. Erg vroeg.

Gelukkig is er vannacht geen sneeuw meer bijgevallen en ziet de weg er prima berijdbaar uit. We gaan namelijk naar Antalya, met het vliegtuig vanuit Dusseldorf. En dat is zo'n twee en een half uur rijden vanuit Saarburg. De Estimated Time of Arrival (ETA) die het navigatiesysteem in de auto aangeeft is dan ook geruststellend in relatie tot de vertrektijd van het vliegtuig. Tot Keulen. Daar gaat het namelijk sneeuwen. Heel hard sneeuwen. In combinatie met (inmiddels) veel auto's op de weg lijdt dat tot file. Heel veel file. Het navigatiesysteem wordt nerveus en gaat veel praten en herberekenen en stuurt ons van de snelweg af, ergens een stad in. Dat gaat fout, want we staan direct stil. De herberekende ETA zorgt inmiddels ook bij ons voor enige stress. Het navigatiesysteem berekent de route in relatie tot de file opnieuw en stuurt ons terug de snelweg op. Veel tijd verloren zonder meters gemaakt te hebben. Meer stress. En meer file. We kruipen voort en zien de ETA opschuiven richting vertrektijd van het vliegtuig. Na een tergend langzame tocht door Dusseldorf-Zentrum, want inmiddels ochtendspits, bereiken we een terrein voor langparkeren. Als we zo rond de vertrektijd van onze vlucht bij de bushalte van de shuttlebus staan te wachten, bus net gemist namelijk, stijgt er een vliegtuig op. Ons vliegtuig waarschijnlijk.

Het idee dat we het misschien nog wel nét zouden kunnen halen, heb ik al een tijdje losgelaten. Want dat gaat echt helemaal niet meer lukken. Hopelijk gaan er vandaag nog wel meer vluchten naar Antalya. Of anders morgen. Of anders vanaf een ander vliegveld. Maar Antalya moet het zijn, want de dochter van huisgenoot H gaat daar trouwen.
Maar in de shuttlebus blijkt, als ik toch even check of er vertragingen zijn, onze vlucht inmiddels tóch vertraagd te zijn. Hoera! Blij met een vertraagde vlucht! Niet veel vertraging, maar misschien net genoeg om het nog te halen. We scheuren dan ook met bagagekar door de vertrekhal op zoek naar de incheckbalie. En ja hoor, we kunnen nog mee! We moeten wel rennen om op tijd te zijn voor het boarden, maar who cares.

Opgelucht tonen we onze boarding passes. Stoelen 32 B en C. Al schuifelend zoeken we rij 32. We komen steeds meer in de staart van het vliegtuig. Hé dat is raar! De rijen eindigen bij 31! Wat nu?! De steward loodst ons, zelf ook enigszins verbaasd, naar de opklapstewardessstoel. Achterstevoren zittend staar ik naar de deurtjes en klepjes waarachter de diepvriesmaaltijden zitten. Ondertussen melden zich ook passagiers 32 A, E,F en G. Het wordt krap in de pantry en de tijd verstrijkt. En er gaan geruchten rond van een overboekte vlucht, maar sterke kerel die ons het vliegtuig uitkrijgt, nu we er eenmaal inzitten. Ik stel me dan ook in op een vlucht achterstevoren, en bij het starten met het gezicht naar beneden, maar het valt mee. De engel die eerder ook al op onze schouder zat, heeft ons nog niet verlaten.
Er blijken toch nog echte stoelen beschikbaar.